حوا و درخت ممنوع (قرآن)خداوند به آدم و حوا (علیهما السلام)، برای پرهیز از خوردن درخت ممنوع فرمان داده بود. ۱ - درخت ممنوع«وقلنا یـــادم اسکن انت وزوجک الجنة... ولا تقربا هـذه الشجرة...؛ و گفتیم: ای آدم! تو با همسرت در بهشت سکونت کن؛ و از (نعمتهای) آن، از هر جا می‌خواهید، گوارا بخورید؛ (اما) نزدیک این درخت نشوید؛ که از ستمگران خواهید شد». «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... ولا تقربا هـذه الشجرة...؛ و ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید! اما به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود». این آیه آدم (علیه‌السّلام) را مخاطب قرار داده سپس همسرش را عطف بر او نموده و با جمله" فکلا من حیث شئتما" تصرف در همه انواع خوراکیها را بر آنان مباح گردانیده مگر آن درختی را که با جمله" و لا تقربا هذه الشجرة" استثنا کرده است. ۲ - تناول حوا از درخت ممنوعتناول حوا (علیهاالسّلام) از درخت ممنوع، بر اثر وسوسه شیطان بود. «وقلنا یـــادم اسکن انت وزوجک الجنة وکلا منها رغدا حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة... • فازلهما الشیطـن عنها فاخرجهما مما کانا فیه...؛ و گفتیم: ای آدم! تو با همسرت در بهشت سکونت کن؛ و از (نعمتهای) آن، از هر جا می‌خواهید، گوارا بخورید؛ (اما) نزدیک این درخت نشوید؛ که از ستمگران خواهید شد• پس شیطان موجب لغزش آنها از بهشت شد؛ و آنان را از آنچه در آن بودند، بیرون کرد. و (در این هنگام) به آنها گفتیم: همگی (به زمین) فرود آیید! در حالی که بعضی دشمن دیگری خواهید بود. و برای شما در زمین، تا مدت معینی قرارگاه و وسیله بهره برداری خواهد بود». «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة فکلا من حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة... • فوسوس لهما الشیطـن... وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین• فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة...؛ و ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید! اما به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود• سپس شیطان آن دو را وسوسه کرد، تا آنچه را از اندامشان پنهان بود، آشکار سازد؛ و گفت: پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرده مگر بخاطر اینکه (اگر از آن بخورید،) فرشته خواهید شد، یا جاودانه (در بهشت) خواهید ماند• و به این ترتیب، آنها را با فریب (از مقامشان) فرودآورد. و هنگامی که از آن درخت چشیدند، اندامشان (عورتشان) بر آنها آشکار شد؛ و شروع کردند به قرار دادن برگهای (درختان) بهشتی بر خود، تا آن را بپوشانند. و پروردگارشان آنها را ندا داد که: آیا شما را از آن درخت نهی نکردم؟! و نگفتم که شیطان برای شما دشمن آشکاری است؟». «فوسوس الیه الشیطـن قال یــادم هل ادلک علی شجرة الخلد وملک لا یبلی• فاکلا منها فبدت لهما سوءتهما...؛ ولی شیطان او را وسوسه کرد و گفت: ای آدم! آیا می‌خواهی تو را به درخت زندگی جاوید، و ملکی بی زوال راهنمایی کنم؟• سرانجام هر دو از آن خوردند، (و لباس بهشتیشان فرو ریخت،) و عورتشان آشکار گشت و برای پوشاندن خود، از برگهای (درختان) بهشتی جامه دوختند! (آری) آدم پروردگارش را نافرمانی کرد، و از پاداش او محروم شد». ۳ - ظلم حوا به خویشتناول حوا (علیهاالسّلام) از درخت ممنوع، موجب ظلم او به خویش شد. «وقلنا یـــادم اسکن انت وزوجک الجنة وکلا منها رغدا حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة فتکونا من الظــلمین• فازلهما الشیطـن عنها فاخرجهما مما کانا فیه...؛ «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة فکلا من حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة فتکونا من الظــلمین• قالا ربنا ظـلمنا انفسنا...؛ و ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید! اما به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود• گفتند: پروردگارا! ما به خویشتن ستم کردیم! و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیانکاران خواهیم بود». حوا و آدم (علیهما السلام) از درخت ممنوع، پس از چشیدن آن دور شدند. ویــادم اسکن انت وزوجک... • فوسوس لهما الشیطـن... وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین• فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة... ونادهما ربهما الم انهکما عن تلکما الشجرة... از مقایسه تعبیر این آیه با نخستین آیه‌ای که به آدم و حوا اجازه سکونت در بهشت را می‌داد به خوبی استفاده می‌شود که آنها پس از این نافرمانی، چه اندازه از مقام قرب پروردگار دور شدند و حتی از درختان بهشتی نیز فاصله گرفتند، زیرا در آیه قبل هذه الشجرة (این درخت) که برای اشاره نزدیک است به کار رفته و در این آیه هم جمله" نادی" (ندا داد) که برای خطاب از دور است آمده، و هم کلمه" تلکما" که برای اشاره به دور می‌باشد ذکر شده است. ۴ - نگرانی آدم و حوانگرانی حوا و آدم (علیهما السلام) از عواقب سوء تناول از درخت ممنوع، حتی پس از سوگند ابلیس، مبنی بر خیرخواهی آنان از آیات زیر برداشت می‌شود. ویــادم اسکن انت وزوجک... • وقاسمهما انی لکما لمن النـصحین• فدلـهما بغرور... ۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حوا» |